Vrednovanje ljudskog života u doba pandemije korona virusa
Simo Đukić
Univerzitet u Banjoj Luci, Filozofski fakultet, Laboratorija za eksperimentalnu psihologiju
Sonja Stančić
Univerzitet u Banjoj Luci, Filozofski fakultet, Laboratorija za eksperimentalnu psihologiju
Mirna Vuković
Univerzitet u Banjoj Luci, Filozofski fakultet, Laboratorija za eksperimentalnu psihologiju
Strahinja Dimitrijević
Univerzitet u Banjoj Luci, Filozofski fakultet, Laboratorija za eksperimentalnu psihologiju
Univerzitet u Banjoj Luci, Filozofski fakultet, Institut za humanističke i društvene nauke
Vrijednosti koje ljudi pripisuju spašavanju života slijede psihofizičku funkciju, koja u cijelom nizu obilježja prikazuje pad osjetljivosti na promjene. Cilj ovog rada bio je utvrditi podliježu li ljudi i tokom pandemije korona virusa (Covid-19) psihofizičkom umrtvljenju i procjenjuju li ljudske živote manje vrijednima, kako brojke inficiranih i umrlih od ovog virusa rastu. U dva eksperimenta ispitivan je kontekstualni uticaj omjera broja izliječenih/inficiranih, pozitivnog/negativnog okvira na vrednovanje doprinosa medicinskih radnika, kao mjere vrijednosti ljudskih života, respektivno. U trećem eksperimentu provjereno je da li tip prirodne nepogode i iznos novčanih sredstava za saniranje posljedica utiču na vrednovanje ljudskog života. Doprinos medicinskih radnika u prvom eksperimentu procjenjivalo je 354 ispitanika, u drugom 725, dok je u trećem učestvovalo 729 ispitanika. Rezultati sugerišu da procjena doprinosa medicinskih radnika ne zavisi od broja i procenta izliječenih, a nisu značajni ni glavni efekti scenarija (kriva pandemije) i okvira (pozitivan/negativan), dok je njihova interakcija statistički značajna. Rezultati trećeg eksperimenta sugerišu da vrednovanje ljudskih života ne zavisi od tipa katastrofe (pandemija vs. poplava), ali da zavisi od iznosa sredstava koja se izdvajaju za spasavanje ugroženih ljudi. Ovi rezultati imaju implikacije po donosioce odluka tokom katastrofa, koji bi, prilikom izvještavanja trebali izbjegavati navođenje samo brojeva, već kombinovati informacije o broju preživjelih i umrlih u zavisnosti od trenutnog stanja, kao i izvještavati o pojedinačnim slučajevima, bez obzira o kojem tipu katastrofe je riječ.
Ključne riječi: korona virus, vrednovanje ljudskih života, psihološko umrtvljenje, prospektivna teorija